De band tussen een moederpoes en haar kittens is meestal sterk, gedreven door instinct en genegenheid. Soms verstoot een moederpoes haar zogende kittens echter, een stressvolle situatie voor zowel de dieren als hun menselijke verzorgers. Het begrijpen van de redenen achter deze afwijzing, het herkennen van de signalen en het weten hoe in te grijpen zijn cruciaal om de overleving en het welzijn van de kwetsbare pasgeborenen te waarborgen. Dit artikel onderzoekt de mogelijke oorzaken van moederlijke afwijzing bij katten en biedt richtlijnen voor het omgaan met dergelijke situaties.
💔 Redenen voor moederlijke afwijzing
Verschillende factoren kunnen ertoe bijdragen dat een moederpoes haar kittens afwijst. Het is essentieel om de situatie met empathie te benaderen, erkennend dat de kat op instinct handelt of vanwege onderliggende stressoren.
- Moeders voor het eerst: Een nieuwe moeder, vooral als ze jong is, heeft mogelijk niet de benodigde moederlijke instincten of weet niet hoe ze goed voor haar kittens moet zorgen. Ze kunnen zich overweldigd voelen en onzeker over wat ze moeten doen.
- Ziekte of pijn: Als de moederpoes ziek is, pijn heeft (bijvoorbeeld door een moeilijke bevalling) of lijdt aan een aandoening zoals mastitis (ontsteking van de melkklieren), kan ze haar kittens mogelijk niet zogen of verzorgen.
- Stress en angst: Een stressvolle omgeving, zoals harde geluiden, frequente verstoringen of de aanwezigheid van andere dieren, kan angst bij de moederpoes veroorzaken en tot afwijzing leiden.
- Groot nest: Een moederpoes kan moeite hebben om voldoende melk en aandacht te geven aan een groot nest kittens. Hierdoor kan ze sommige kittens verwaarlozen of afwijzen.
- Zwakke of zieke kittens: Soms zal een moederpoes instinctief kittens afwijzen die zwak, ziek of aangeboren afwijkingen hebben. Dit is een harde realiteit van de natuur, gericht op het maximaliseren van de overlevingskansen van de sterkere nakomelingen.
- Problemen na de bevalling: Aandoeningen zoals baarmoederontsteking of melkziekte kunnen ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid en het gedrag van de moederpoes en kunnen leiden tot afstoting.
- Menselijke bemoeienis: Overmatig aanraken van de kittens, vooral in de eerste paar dagen, kan soms de band tussen moeder en kitten verstoren en ertoe leiden dat de moeder haar jongen verstoot.
⚠️ De signalen van afwijzing herkennen
Het vroegtijdig identificeren van moederlijke afstoting is cruciaal voor interventie. Hier zijn enkele belangrijke signalen om op te letten:
- De kittens negeren: De moederpoes toont weinig tot geen interesse in haar kittens, verzorgt ze niet, voert ze niet en blijft niet bij ze in de buurt. Ze kan ze actief vermijden.
- Weigeren om te zogen: De moederpoes voorkomt dat de kittens zogen, beweegt weg of sist wanneer ze proberen te eten. Ze kan geagiteerd of ongemakkelijk lijken tijdens pogingen om te zogen.
- Kittens verplaatsen: De moederpoes verplaatst de kittens herhaaldelijk uit het nest naar verschillende locaties, vaak naar plaatsen die ongeschikt of onveilig zijn.
- Agressie: In ernstige gevallen kan de moederkat agressie tonen tegenover haar kittens, door te sissen, te slaan of zelfs te bijten. Dit is een duidelijk teken van afwijzing en vereist onmiddellijke interventie.
- Gebrek aan verzorging: pasgeboren kittens vertrouwen op hun moeder voor verzorging om urineren en ontlasting te stimuleren. Een afwijzende moeder zal deze vitale functie niet uitvoeren.
- Niet in staat om warmte te bieden: Kittens kunnen hun eigen lichaamstemperatuur de eerste paar weken niet reguleren. Een afwijzende moeder zal niet bij ze kruipen om warmte te bieden.
⛑️ Wat te doen als een moederpoes haar kittens verstoot
Als u vermoedt dat een moederpoes haar kittens afstoot, is onmiddellijke actie noodzakelijk om de overleving van de kittens te verzekeren. Raadpleeg zo snel mogelijk een dierenarts voor advies en om onderliggende medische aandoeningen bij de moederpoes uit te sluiten.
- Veterinair consult: De eerste stap is om een dierenarts te raadplegen. Zij kunnen de gezondheid van de moederkat beoordelen en advies geven over de vraag of de afstoting te wijten is aan een medisch probleem.
- Zorg voor een veilige en rustige omgeving: Minimaliseer stress voor de moederkat. Zorg ervoor dat ze een rustige, comfortabele en veilige plek heeft, weg van verstoringen en andere dieren.
- Controleer de zuigpogingen: Observeer het gedrag van de moederpoes tijdens de zuigpogingen. Als ze de kittens laat drinken, zorg er dan voor dat ze goed aanhappen en melk krijgen.
- Aanvullende voeding: Als de moederpoes niet genoeg melk geeft, moet u de kittenvoeding aanvullen met kittenmelk. Flesvoeding of sondevoeding kan nodig zijn, afhankelijk van de leeftijd van de kittens en hun zuigvermogen.
- Houd kittens warm: pasgeboren kittens zijn erg vatbaar voor onderkoeling. Gebruik een warmtekussen of een warme kruik gewikkeld in een handdoek om ze warm te houden. Houd hun temperatuur nauwlettend in de gaten.
- Stimuleer het plassen en ontlasten: Wrijf na elke voeding zachtjes over de geslachtsdelen van de kittens met een warme, vochtige doek om het plassen en ontlasten te stimuleren. Zo imiteer je het wasgedrag van de moederpoes.
- Hygiëne: Houd de kittens schoon en droog. Veeg ze voorzichtig af met een vochtige doek als ze vies worden.
- Indien nodig scheiden: Als de moederkat agressief is tegenover de kittens, scheid ze dan onmiddellijk om verwondingen te voorkomen. Zorg voor een veilige en warme omgeving voor de kittens.
- Handmatig opvoeden: In gevallen van volledige afstoting, moet u de kittens handmatig opvoeden. Dit houdt in dat u ze 24 uur per dag verzorgt, inclusief voeren, opwarmen en stimuleren.
- Zoek hulp van een ervaren persoon: Als u geen ervaring hebt met de verzorging van pasgeboren kittens, vraag dan advies aan een dierenarts, een ervaren fokker of een dierenopvangcentrum.
🍼 Handmatig grootbrengen van weeskittens
Het met de hand grootbrengen van kittens is een veeleisende maar lonende taak. Het vereist toewijding en nauwkeurige aandacht voor details. Hier zijn enkele belangrijke aspecten van het met de hand grootbrengen van kittens:
- Kittenmelk: Gebruik een commercieel verkrijgbare kittenmelkvervanger (KMR). Koemelk is niet geschikt voor kittens.
- Voedingsschema: Pasgeboren kittens moeten elke 2-3 uur worden gevoed, de klok rond. Naarmate ze groeien, kan de voedingsfrequentie geleidelijk worden verminderd.
- Voedingstechniek: Gebruik een kitten-specifieke fles en speen. Houd de kitten in een comfortabele positie en laat hem op zijn eigen tempo zuigen. Vermijd het forceren van de formule.
- Boeren: Laat de kittens boeren na elke voeding, net zoals je dat bij een mensenbaby zou doen. Klop ze zachtjes op de rug totdat alle lucht eruit is.
- Warmte: Zorg voor een constante temperatuur in de omgeving van de kittens. Gebruik een warmtekussen of broedmachine om ze warm te houden, vooral tijdens de eerste paar weken.
- Hygiëne: Houd de kittens schoon en droog. Veeg ze na elke voeding voorzichtig af met een vochtige doek.
- Socialisatie: Wees voorzichtig en raak de kittens regelmatig aan om ze te socialiseren en ze te helpen zich te ontwikkelen tot goed aangepaste katten.
- Veterinaire zorg: Regelmatige veterinaire controles zijn essentieel om de gezondheid en ontwikkeling van de kittens te bewaken. Vaccinaties en ontwormen zijn ook cruciaal.
🩺 Voorkomen van moederlijke afwijzing
Hoewel het niet altijd te voorkomen is, zijn er stappen die u kunt ondernemen om het risico op afstoting door de moeder te minimaliseren:
- Zorg voor een stressvrije omgeving: Creëer een kalme en rustige omgeving voor de zwangere kat en haar kittens. Minimaliseer verstoringen en zorg ervoor dat ze zich veilig en zeker voelt.
- Juiste voeding: Geef de zwangere kat een hoogwaardig dieet dat speciaal is samengesteld voor zwangerschap en lactatie. Dit zal helpen ervoor te zorgen dat ze de nodige voedingsstoffen heeft om melk te produceren en voor haar kittens te zorgen.
- Vermijd overmatige hantering: Beperk de hantering van de kittens, vooral in de eerste paar dagen. Laat de moederpoes een band opbouwen met haar kittens zonder inmenging.
- Let op gezondheidsproblemen: Let op tekenen van ziekte of pijn bij de moederpoes. Zoek onmiddellijk veterinaire hulp als u problemen opmerkt.
- Vroegtijdige sterilisatie/castratie: Door het steriliseren van poezen worden ongewenste zwangerschappen voorkomen en wordt het risico op moederlijke afstoting bij toekomstige nesten verkleind.
❓ Veelgestelde vragen
Waarom sist mijn kat naar haar kittens?
Een moederpoes kan naar haar kittens sissen vanwege stress, pijn of omdat ze zich overweldigd voelt, vooral als ze voor het eerst moeder is. Het kan ook duiden op een gezondheidsprobleem zoals mastitis. Raadpleeg een dierenarts om medische problemen uit te sluiten.
Hoe weet ik of een kitten wordt afgewezen?
Tekenen van afwijzing zijn onder andere dat de moeder het kitten negeert, weigert te voeden, het kitten weghaalt van het nest of agressie vertoont. Het kitten kan ook zwak, koud en overmatig huilend overkomen.
Wat moet ik afgekeurde kittens voeren?
Geef afgewezen kittens een commercieel verkrijgbare kittenmelkvervanger (KMR). Volg de instructies op de verpakking voor de juiste verdunning en voedingsfrequentie. Geef ze nooit koemelk.
Hoe vaak moet ik een pasgeboren kitten voeren?
Pasgeboren kittens moeten doorgaans elke 2-3 uur gevoed worden, zelfs ’s nachts. Naarmate ze groeien, kun je de tijd tussen de voedingen geleidelijk verlengen.
Hoe houd ik afgewezen kittens warm?
Gebruik een warmtekussen op lage temperatuur, gewikkeld in een handdoek, of een warme kruik om warmte te bieden. Houd de kittens goed in de gaten om te zorgen dat ze het niet te warm of te koud krijgen. Zorg voor een constante temperatuur in hun omgeving.